Leefbare en levendige dorpen
Om de Oost-Vlaamse dorpen leefbaar en authentiek te houden, investeert LEADER in projecten die focussen op publieke ruimtes en sociale cohesie, met respect voor lokale identiteit en erfgoed. Bewoners en lokale partners bouwen samen aan dorpen waar iedereen zich thuis voelt.
Specifieke accenten binnen het thema leefbare en levendige dorpen
Ruimtelijke kwaliteit
Een kwalitatieve inrichting van de publieke ruimte zoals pleinen, dorpsstraten, groen en dorpshuizen versterkt de identiteit, beeldkwaliteit en trots bij bewoners en creëert ruimte voor ontmoetingen.
Hierbij is er aandacht nodig voor erfgoed, landschappelijke inpassing en duurzame materialen om een aantrekkelijke dorpsomgeving te realiseren die verbindt .
LEADER ondersteunt projecten die
-
multifunctionele ontmoetingsplaatsen inrichten & verfraaien
-
herbestemming van erfgoed tot dorpshuis, buurtruimte of gemeenschapsplek
-
ontharding & vergroening in dorpskernen (zoals eetbare buurten)
-
zachte verbindingen tussen dorpen, landschap en recreatieve routes;
-
beeldkwaliteitsplannen of participatieve visies op ruimtelijke kwaliteit;
-
educatie en sensibiliseringrond landschap, natuur en erfgoed.
Op lange termijn streeft de gemeente naar een boeiende en veelzijdige herbestemming van de kerk, die zorgt voor een levendige dorpsdynamiek en een sterke sociale cohesie in het charmante Baaigem.
Enkele voorbeeldprojecten
De uiteindelijke bedoeling is om een structurele werking op te zetten zodat de continuïteit verzekerd is.
Het project heeft de ambitie om een ontmoetingsplek te zijn en mensen aan te trekken die interesse hebben in het thema of willen meehelpen.
Tien kunstenaars, zowel jong talent als gevestigde namen, maken ter plekke werken die in dialoog gaan met de geschiedenis en het landschap van de Kalkhovenhoeve. Dit project daagt uit tot reflectie over de toekomst van landbouw en ons verlangen naar een eenvoudiger leven. Het biedt een
Doorheen open gesprekken en warme ontmoetingen gaan de inwoners samen op zoek naar het dynamisch erfgoed dat hen typeert.
Er is toegang tot computers, doorverwijzing naar hulpverlening en een circulair deelsysteem met kinderfietsen, babykledij, kampeergerief en speelgoed.
De werking bouwt op een sterk partnernetwerk van welzijns- en gezondheidsorganisaties uit de regio
Het project stimuleert ontmoeting, verbinding, participatie en creativiteit, waar de container ook staat.
%20teja%20de%20prins.jpg?etag=%229451e-68be8ba8%22&sourceContentType=image%2Fjpeg&ignoreAspectRatio&resize=469,313&quality=85 "Landbouwbrigades Waasland - solidariteit")
Het project richt zich specifiek op nieuwkomers in het Waasland. Het wil hen betrekken bij duurzame landbouw, getypeerd door het Wase karakter van de streek.
In 2026 trekken de activiteiten verder naar andere dorpen van Sint-Laureins om mensen met elkaar te verbinden door cultuurbeleving.
Enkele voorbeeldprojecten
Levendige dorpen
Naast fysieke ontmoetingsplekken – het dorpscafé, buurtpunt of plein – zijn culturele activiteiten, evenementen en gezamenlijke initiatieven belangrijk. Dorpen waar mensen elkaar kennen, ontmoeten en samen dingen doen zorgt voor levendigheid & versterkt de gemeenschap. Ze verbinden mensen, benadrukken de streekidentiteit en stimuleren burgerkracht. Ook het aanpakken van eenzaamheid en het betrekken van kwetsbare groepen hoort hierbij.
Activiteiten en acties zoals:
-
participatieve dorpsateliers, dorpsraden of buurtfeesten, ook voor nieuwe inwoners;
-
cultuurprojecten rond lokaal erfgoed en andere kruisbestuivingen
-
Initiatieven die sociale inclusie versterken
-
activiteiten voor kinderen, jongeren, ouderen en andere kwetsbare groepen;
-
dialoog tussen burgers en bestuur stimuleren.
-
beleidsparticipatie van burgers
- eetbare buurten, voedselbossen, plukroutes en boerenmarkten die ontmoeting en lokale productie combineren
Slimme transitie
Om de leefbaarheid op het platteland te verzekeren, is het cruciaal dat dorpen mee evolueren met de tijd. Slimme dorpen benutten digitale toepassingen, nieuwe technologie en groene energie om het leven makkelijker en duurzamer te maken. Denk aan online dorpsloketten, deelauto’s, buurtpunten waar diensten samenkomen of zonnepanelen op het dorpshuis. Altijd met oog voor verbondenheid, participatie en inclusie.
Binnen LEADER ondersteunen we dorpen die werk willen maken van een innovatieve en duurzame toekomst. Dat kan gaan van het uitwerken van een Smart Village-strategie tot projecten die voorzieningen dichter bij de inwoners brengen, digitale oplossingen ontwikkelen voor lokale noden of inzetten op groene en inclusieve initiatieven. Ook duurzame mobiliteitsoplossingen, zoals deelmobiliteit, en vorming rond digitale dienstverlening krijgen hierbij aandacht.
.jpg?etag=%224e8932-687517b4%22&sourceContentType=image%2Fjpeg&ignoreAspectRatio&resize=2500,1875&quality=85 "Mobiliteit, een uitdaging voor het platteland")
Enkele voorbeeldprojecten
Dorpen-doelstellingen per LEADER gebied
VLAAMSE ARDENNEN TOT DENDER
De Vlaamse Ardennen verhoogt de (be)leefbaarheid van de dorpen met respect voor de eigenheid van de leefomgeving en streekidentiteit
OD 5. Bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit en leefbaarheid van dorpskernen
OD 6. De beleving van de streekidentiteit verhogen voor inwoners en bezoekers
Klik hier voor het volledige actieplan voor de Vlaamse Ardennen tot Dender.
MEETJESLAND- LEIEVALLEI
Meetjesland – Leievallei is een plattelandsgebied met levendige en inclusieve kernen die trots zijn op hun streek.
OD 4. Versterken van de beeldkwaliteit van de dorpen, met aandacht voor de aansluiting met de omgeving
OD 5. De dorpen in Meetjesland – Leievallei bieden voldoende levenskwaliteit en voorzieningen aan hun inwoners
OD 6. De dorpskernen in het Meetjesland – Leievallei bruisen van het leven en stimuleren ontmoetingen tussen alle inwoners, ook de kwetsbare groepen
Klik hier voor het volledige actieplan voor Meetjesland-Leievallei.
WAASLAND
De dorpen in het Waasland bieden hoge kwaliteit van leven en richten zich op de toekomst, met oog voor het eigen Wase karakter
OD 3.1. Realiseren van toekomstbestendige en kwalitatieve ontmoetingsplaatsen, met oog voor een kwalitatieve aansluiting met het omliggende landschap
OD 3.2. Realiseren van activiteiten, evenementen en projecten die de lokale gemeenschap versterken
OD 3.3. Stimuleren van een slimme transitie van gemeenten via het opstellen en/of uitvoeren van een strategie
Klik hier voor het volledige actieplan voor het Waasland.
Benieuwd naar meer projecten? Ga naar de projectpagina's per LEADER regio voor een overzicht van de goedgekeurde projecten in
de Vlaamse Ardennen tot Dender, Meetjesland-Leievallei, het Waasland.
Netwerken en events
Ter ondersteuning van lokale besturen, plattelandsactoren, dorpsbewoners en experts organiseert de Provincie Oost-Vlaanderen in samenwerking met LEADER verscheidene bijeenkomsten
om ervaringen uit te wisselen, nieuwe inzichten op te doen en samen te bouwen aan een toekomstgericht platteland.
Inspiratiedag Slimme Verbonden dorpen
Op dinsdag 25 februari 2025 kwamen Oost-Vlaamse belanghebbenden samen om zich te buigen over de centrale vraag: " hoe kunnen dorpen slim & verbonden inspelen op lokale noden?" De dag bood een mix van praktijkvoorbeelden, concrete tools en nieuwe ideeën .
Buurtvoedselbossen
Met dit inspiratiemoment "samenwerken aan een buurtvoedselbossen zette LEADER Meetjesland-Leievallei in op kennisuitwisseling en netwerking om de mogelijkheden te verkennen van het samenspel tussen groene ruimte, voedselproductie en sterke gemeenschappen.
Met getuigenissen van Velt & Avansa wordt je geprikkeld om zelf aan de slag te gaan in jouw buurt. Te gast bij het Eetbos Deinze.
Aanbod van de provincie Oost-Vlaanderen
Binnen het omgevingscontract van de provincie kunnen gemeenten beroep doen op verschillende instrumenten en ondersteuning om hun lokale omgeving duurzaam te versterken.
-
De Buurtenmonitor biedt gemeenten inzicht in cijfers en trends op buurtniveau. Het instrument helpt om beleid beter af te stemmen op de lokale noden van inwoners.
- Trek het landschap je dorp in ondersteunt is een co-creatief traject tussen gemeenten & inwoners. Samen werken ze aan ontmoetingsplekken waar het landschap opnieuw een plaats krijgt in het dorpsleven.
Provinciale Kwaliteitskamer
De Kwaliteitskamer is een adviesgroep van experten die je graag helpen en begeleiden in de plannings- en ontwerpfase van je project. Het zijn experten op gebied van architectuur, ruimtelijke ordening, stedenbouw, monumentenzorg, participatie, cultuurpatrimonium, landschap, natuurbehoud, welzijn en toegankelijkheid.
De promotor krijgt advies voor zijn project in relatie tot de beeldkwaliteit van de dorpskern of de publieke ruimte, mobiliteit en andere thema’s gelinkt aan ruimtelijke kwaliteit.
© Provincie Oost-Vlaanderen
