Over LEADER
LEADER - ‘Liaison Entre Actions de Développement de l’Economie Rurale’ - is een Europees initiatief dat zich richt op de ontwikkeling van plattelandsgebieden door middel van lokale actieprogramma's. Het is ontstaan in 1991 als onderdeel van het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid.
LEADER stimuleert innovatieve bottom-up projecten en activiteiten waarbij lokale gemeenschappen samenwerken om hun eigen plattelandsregio te ontwikkelen.
Drie elementen
LEADER vereist telkens drie elementen: een gebied (zie kaart: LEADER gebieden in Oost-Vlaanderen 2023-27), een Lokale Actiegroep (LAG) en een Lokale Ontwikkelingsstrategie (LOS).
In elk LEADER-gebied verenigen lokale actoren (zowel publieke instanties, middenveldorganisaties als private personen) zich een Lokale Actiegroep (LAG). Deze groep bepaalt samen de doelstellingen van het programma binnen een Lokale Ontwikkelingsstrategie. Op basis van deze doelstellingen selecteert de LAG projecten die in aanmerking komen voor LEADER-middelen.
Financiering vanuit de EU, Vlaanderen en de provincie
De middelen voor het LEADER-programma 2023-2027 komen zowel van de Europese Unie, Vlaanderen als van de Provincie. Het totale budget voor LEADER in Vlaanderen bedraagt 50,5 miljoen euro.
De Lokale Actiegroepen krijgen, volgens een op voorhand bepaalde verdeelsleutel, elk een deel van dit totale budget. Het Europese deel van het budget is afkomstig uit de Pijler II van het GLB en wordt aangevuld met Vlaamse en provinciale cofinanciering volgens een verhouding van 43/57.
Op de subpagina "Vlaams en Provinciaal kader" vind je meer over het Vlaamse en provinciale beleid rond LEADER-middelen.
Zeven waarden
LEADER is meer dan alleen een subsidie. Zo lopen de waarden van de LEADER methodiek (zie afbeelding) als een rode draad doorheen alle LEADER projecten.
Deze waarden zijn bepaald door het Europese netwerk voor plattelandsontwikkeling.
LEADER 23-27
Momenteel zitten we in de periode 2023-2027. Voor deze periode zijn er in Oost-Vlaanderen 3 LEADER-gebieden. Vlaanderen telt er in totaal 15 (zie kaart). Binnen deze gebieden kunnen ondernemers, verenigingen, lokale besturen en burgers steun krijgen voor hun plattelandsproject.
LEADER projecten in de periode 23-27 opereren binnen de algemene doelstellingen zoals bepaald in het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en het daaruit volgend Vlaams strategisch plan. Concreet gaat het over deze drie overkoepelende thema's: werken aan innovatieve en duurzame lokale landbouwproductie en -afzet; biodiversiteit en landschapskwaliteit (landschap); en leefbare en levendige dorpen.
Kort overzicht van vorige LEADER periodes
LEADER I: liep van 1991 tot 1993 – experimentele fase.
LEADER II: liep van 1994 tot 1999 en richtte zich op de versterking van plattelandsgemeenschappen.
LEADER + (LEADER Plus): De Europese lidstaten werden verantwoordelijk om een plattelandsbeleid te voeren. De eerste programmaperiode (PDPOI) liep van 2000 tot 2006. Het legde de nadruk op het bevorderen van duurzame ontwikkeling, diversificatie van plattelandseconomieën en het stimuleren van lokale samenwerking.
LEADER (PDPOII): liep van 2007 tot 2013. LEADER werd een geïnstitutionaliseerd programma binnen het Europese GLB. In deze periode lag de nadruk op het vergroten van de capaciteit en innovatie in plattelandsgemeenschappen, en het bevorderen van participatieve aanpakken voor lokale ontwikkeling.
LEADER (PDPOIII) liep van 2014-2020/22 en legde de nadruk op het versterken van de veerkracht en vitaliteit van plattelandsgebieden. In Oost-Vlaanderen kon je in drie gebieden projecten indienen: de Vlaamse Ardennen, het Meetjesland en Grensregio Waasland. In 2025 lopen de laatste goedgekeurde projecten binnen deze programmaperiode af. Kijk in het menu bij LEADER 14-22 in cijfers voor meer informatie. Of laat je inspireren door bestaande projecten in de projectendatabank van het Vlaams Ruraal Netwerk.
